Yên Thành Online - Trang tin tức Yên Thành, Nghệ An dành cho những người con xa quê

Ở toạ độ nóng xứ Nghệ, bà con các huyện miền núi Con Cuông, Anh Sơn, Thanh Chương, Nghĩa Đàn, Quỳ Châu, Quỳ Hợp... khô, nóng và khát...

Dưới cái nắng nóng của trời, thì bà con ở các huyện đồng bằng Nghi Lộc, Diễn Châu, Hưng Nguyên, Yên Thành, Nam Đàn... lòng cũng nóng ran, nước mắt trộn lẫn mồ hôi, ngậm ngùi nhìn những ruộng lúa, đám mạ của mình đang bị nắng thiêu cháy héo quắt giữa cánh đồng khô khát.

Trốn đâu khỏi nóng…

Ý định ngược Kỳ Sơn, leo lên Mường Lống có độ cao 1.600 mét, nơi được mệnh danh là “Sa Pa xứ Nghệ” để trốn gió Lào khô nóng vùng xuôi. Từ thị trấn Mường Xén qua xã Phá Đánh, lên Huồi Tụ vượt “cổng trời” vào Mường Lống, trời nắng như đổ lửa. Nhìn xuống Mỹ Lý, Đoọc Mạy, Bắc Lý, Bảo Nam, Bảo Thắng... cả một dải rừng trọc lau lách khô trắng phau ngùn ngụt toả mùi khét nắng. Tôi chợt nghĩ lỡ ra sơ sểnh một mồi nhỏ, chốc lát ngọn lửa sẽ bùng lên thiêu trụi cả đại ngàn.

Đi cùng chúng tôi dưới cái nắng chói chang trên “cổng trời”, ông Và Phai Tểnh - bản Mường Lống 1, thân sinh của Anh hùng liệt sĩ Và Bá Giải - nói: “Ở Mường Lống ta trước đây ít khi hết sương, buổi trưa nằm phải đắp chăn mỏng, bây giờ giữa trưa nóng toát mồ hôi.

Năm ni bà con phải chắt từng ca nước rỉ ra trong các hốc đá để dùng, cây cối cũng khô héo cả rồi... Hằng năm dịp nghỉ hè nhiều thầy, cô vẫn không về xuôi mà ở lại Mường Lống hưởng khí hậu mát mẻ. Bây giờ các thầy, cô ai cũng kêu trên này nóng gần bằng miền xuôi”.

Cũng không đỡ hơn dưới xuôi là bao, sau một ngày quạt mỏi tay bằng mấy tờ báo mang theo, chúng tôi về trong hầm hập nóng. Xuống Huồi Tụ, Phá Đánh thấy bà con người Khơ Mú, Mông các bản Kẻo Lực, Huồi Đun lũ lượt đi cõng nước.

Ông Bùi Trầm - Chủ tịch UBND huyện Kỳ Sơn, nhiều năm gắn bó với Kỳ Sơn - nói với chúng tôi: “Nhiều năm ở Kỳ Sơn, tui chưa bao giờ nghe người Mông ở Mường Lống, Na Ngoi, Nậm Càn, người Khơ Mú ở Keng Đu, Mường Típ... kêu nóng và hết nước như năm nay. Toàn huyện gieo trồng gần 4.000ha cả lúa rẫy, lúa nước, ngô đều bị nắng nóng làm cho khô cháy chết giữa đồng, giữa rừng gần hết”.

Đầu nguồn đã cạn vậy, xuống dưới nguồn các huyện Tương Dương, Con Cuông, Anh Sơn, Đô Lương... càng cạn kiệt hơn. Ông Vi Văn Tào - bản Chắn, xã Thạch Giám, huyện Tương Dương - nhìn đám ngô, lúa đã héo quắt, buồn rầu nói: “Nhiều tháng nay cả vùng “mường pu” này, “Phả” (trời) không cho hạt mưa mô. Ông trời bắt tội không cho người bản Chắn được ăn ngô, ăn lúa. Bản Khe Chi, xã Thạch Giám, vốn có nguồn nước Huổi Chi dồi dào, vậy mà bây giờ nước cũng cạn kiệt. Chỉ mấy hécta ruộng nơi này cũng phải bỏ hoang.

Vào xã Nga My, qua Văng Môn bản của người Ơ Đu, tái định cư thuỷ điện bản Vẹ, già Lo Văn Hậu chỉ những công trình nước tự chảy cũng không còn nước nhiều tháng nay. Các bể chứa nước công cộng được đầu tư xây dựng chỉ còn để “làm cảnh”. Ông Lương Thanh Hải - Bí thư Huyện uỷ - cho biết, không chỉ bị hạn, nhiều diện tích lúa nước, lúa rẫy ở Tương Dương còn bị sâu cuốn lá gây hại.

Phòng NNPTNT huyện Con Cuông cho biết, liên tục nắng nóng kéo dài, nhiều ngày nhiệt độ lên tới nhất hơn 40 độ C. Vụ hè thu và vụ mùa toàn huyện gieo cấy 1.600ha, đến nay chỉ mới gieo cấy được 600ha vụ mùa, trong số gieo cấy được có 180ha lại bị hạn nặng.

Tất cả đều cạn và… chờ trời

Trạm bơm xã Hưng Châu, huyện Hưng Nguyên không còn nước để vận hành. Ảnh: La Minh.

Bà con các huyện miền núi Con Cuông, Anh Sơn, Thanh Chương, Nghĩa Đàn, Quỳ Châu, Quỳ Hợp... khô, nóng và khát dưới cái nắng như thiêu như đốt, mồ hôi trộn lẫn nước mắt do trời, thì bà con ở các huyện đồng bằng Nghi Lộc, Diễn Châu, Hưng Nguyên, Yên Thành, Nam Đàn... lòng cũng như thiêu như đốt, ngậm ngùi nhìn những ruộng lúa, đám mạ của mình đang bị nắng nóng thiêu cháy héo quắt.

Ông Trần Đình Luân - xóm trưởng xóm Lũy, xã miền núi huyện Yên Thành - ngậm ngùi: “Bà con xóm tui ở đây đều trông chờ vô hạt lúa, nhưng khi thì sâu bệnh, giờ lại hạn hán nên dân làng bỏ đi làm thuê, làm mướn khắp nơi. Xóm có 127 hộ thì hầu như hộ nào cũng có người bỏ làng đi làm thuê, có nhà đi cả hai vợ chồng”.

Người dân khốn khó nơi đây chưa hết điêu đứng vì sâu bệnh hại lúa, giờ lại chống chọi với hạn hán, nắng nóng khốc liệt làm hàng trăm hécta ruộng nứt nẻ. Các hồ đập, các giếng khơi trong làng cũng dần cạn kiệt nước. Ông Phan Minh Trọng - Chủ tịch UBND xã Mã Thành - cho biết, xã có 375ha đất canh tác thì hạn hán mất mùa gần đến 90%.

Theo Sở NNPTNT Nghệ An, đến tháng 7, toàn tỉnh có 22.551ha lúa hè thu chưa gieo cấy, trong đó số diện tích đã gieo cấy thiếu nước trầm trọng là 25.071ha, diện tích có khả năng bị chết vào thời gian tới nếu tiếp tục không có mưa là 8.174ha. Trong số diện tích đang ngắc ngoải chờ chết thì Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Nam Đàn, Yên Thành, Quỳnh Lưu là những địa phương chiếm diện tích lớn nhất.

Tại huyện Nghi Lộc, những cánh đồng khô hạn từ đầu vụ đến nay vẫn đang bạc trắng, biến thành bãi chăn trâu...

Trong thời gian qua, UBND tỉnh trích 4,6 tỉ đồng hỗ trợ các huyện nạo vét kênh mương dẫn nước từ các sông, hồ chống hạn. Từ đầu tháng 7, nguồn điện cung ứng cho các huyện dần trở lại ổn định, nhưng lúc này nguồn nước đã cạn kiệt nên việc bơm nước giải hạn không đạt lưu lượng, hầu hết các trạm bơm phải ngừng hoạt động. Hiện nay, UBND tỉnh đang đề nghị Chính phủ hỗ trợ 103 tỉ đồng để tiếp tục nạo vét kênh mương, mua máy bơm nước chạy dầu, mua giống lúa ngắn ngày để gieo trồng lại.

Do thời tiết không thuận lợi, vụ hè thu đang đứng trước những khó khăn nên việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng để tiến hành vụ mùa rất khó thực hiện. Mặc dù Sở NNPTNT khuyến cáo người dân nên trồng những loại cây có nhu cầu về nước ít như các loại cây họ đậu, cây lạc... song trên thực tế, do quá khô hạn nên nếu tiến hành vụ mùa vào lúc này cũng không mang lại hiệu quả.

Đáng ra vụ hè thu kết thúc từ ngày 20.6 và bước sang vụ mùa, nhưng đến nay gần đến gần giữa tháng 7 mà vụ mùa vẫn chưa thực hiện đúng tiến độ. Trong lúc đó theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, trong tháng 7, hạn hán có thể diễn biến nghiêm trọng hơn bởi hình thế tạo bão, áp thấp nhiệt đới...

Thời tiết ở Nghệ An vẫn tiếp tục nắng nóng. Trước tình trạng hạn gay gắt, ngành nông nghiệp tỉnh Nghệ An đã tính toán, toàn tỉnh đang cần hơn 100 tỉ đồng để chống hạn. Mấy ngày nay, ông Phan Đình Trạc - Chủ tịch UBND tỉnh - liên tục xuống cơ sở kiểm tra đôn đốc và tìm cách chống hạn.

Khi đang ngồi viết bài này ngay ở thành phố Vinh, trong nhà cũng đang hầm hập nóng như trong lò thúc mầm. Nhiệt độ ngoài trời đo được lên tới hơn 40 độ C. Dự báo thời tiết thì vẫn chưa hết đợt nắng nóng.