[Danh nhân] Cụ Chu Trạc

[MrChu]

Tài liệu do Nguyễn Hồng Vương - Lớp 6A - Trường THCS Bạch Liêu - Yên Thành sưu tầm

Chu Trạc, sinh năm 1856, ở xóm Nương Che, xã Tràng Thành. Ông là người có nghĩa khí, đậu cử nhân võ ở Thanh Hoá khoa thi năm Kỷ Mão (1879). Lớn lên giữa lúc phong trào yêu nước của Nguyễn Xuân Ôn, Lê Doãn Nhã vừa bị địch đàn áp đẫm máu, ông sớm có lòng yêu nước. Ông không ra làm quan mà mở cửa hàng buôn bán, bí mật liên lạc với những người yêu nước khác như Đội Quyên, Cửu Lương và nhiều binh lính ở đồn CHợ Rạng (Thanh Chương)...chuẩn bị cho khởi nghĩa .

Ngày 28-3-1908, Chu Trạc cùng đông đảo cộng sự làm lễ tế cờ. Tuy nhiên kế hoạch bị bại lộ do thiếu cảnh giác, để kẻ xấu lọt vào và đi báo giặc Pháp. Chu Trạc bị bắt vào đêm 10-4-1908 và bị thực dân Pháp kết án khổ sai 15 năm. Phong trào chống thuế của ông và các cộng sự dù chưa thành công nhưng lòng yêu nước, tinh thần khẳng khái của Chu Trạc đã đi vào lịch sử đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân ta một cách vẻ vang.

Trích trong Phong trào kháng thuế miền Trung năm 1908 qua các châu bản triều Duy Tân của Nguyễn Thế Anh.

Từ đầu năm 1908, trong lúc ở ngoài nước thực dân Pháp đang tìm mọi cách dập tắt phong trào Đông du thì các thủ lĩnh Duy Tân hội ở Nghệ Tĩnh đã chuẩn bị lực lượng đánh úp tỉnh thành Hà Tĩnh và Nghệ An mà cuộc chống thuế chỉ là khúc dạo đầu. Ở Nghệ An, Duy Tân hội đã móc nối được với một nhân vật mới đáng chú ý là Chu Trạc (tức Châu Đình Trạc, 1845-1925, quê ở xóm Nương Chè, xã Trường Thành (nay là Hoa Thành), huyện Yên Thành, đỗ Cử nhân võ ở Thanh Hóa (1879), từng tham gia khởi nghĩa với Nguyễn Xuân Ôn (1885-1887). Lực lượng của Chu Trạc lúc ấy khá lớn, đóng rải rác ở Yên Thành, Diễn Châu. Theo kế hoạch đã định, khi phong trào Chống Thuế nổ ra, lực lượng của ông sẽ cùng lực lượng của Ngư Hải làm nòng cốt hạ thành Nghệ An bằng hai mũi tấn công, từ Nam Đàn tiến về thành Vinh. Rất tiếc, do sự phản bội của của một viên cai đội, kế hoạch đó bị bại lộ. Quân Pháp bất ngờ ập tới bao vây, Chu Trạc phải cho chôn vũ khí, đốt giấy tờ, cờ quạt và cuối cùng bị truy bức đành phải ra hàng để nhận cái án lưu đày Côn Đảo

Xóm Nương Chè trong tài liệu của Nguyến Thế Anh có thể do lỗi sao chép, và nay đã được đổi tên là xóm Chu Trạc để tưởng nhớ Cụ. Còn năm sinh của Cụ, mình chưa xác minh được, để khi có điều kiện lấy tài liệu mình sẽ đưa lên sau. Ngoài ra mình còn được biết rằng cụ Chu Trạc đã được cai ngục Côn Đảo trả tự do vì đã chữa khỏi bệnh cho vợ ông ta. Sau này Cụ về quê và làm nghề bôc (cắt) thuốc.
Nhà cụ Chu Trạc hiện nay là nhà thờ họ Chu, ngánh 3, ở gần ngã Tư xóm Chu Trạc (xóm 1) Xã Hoa Thành - Ngay nhà mình.
Mình tự hào là cháu chắt của cụ ,