[Hậu Thành] Hậu Thành: Đất và Người.

[VieTuan]

Chủ đề này nhằm giới thiệu về mảnh đất và con người Hậu Thành.
Xin mở đầu bằng bài viết tổng kết một số đặc điểm về tiếng nói của người Hậu Thành. Mong được sự hưởng ứng của đồng hương quê ta.

Tiếng nói

Tiếng nói của người Hậu Thành cũng như toàn xứ Nghệ “**c và nặng (trọc) nhưng đều có thể bắt chước tiếng khác được (ở các địa phương khác trong nước), vì rằng nặng thuộc âm cung, mà âm cung thì thuộc hành thổ, hành thổ thì không phải chính ngôi (ngôi cố định) và không thành tính (tính cố định). Thổ âm xứ Nghệ đều có thể nhờ ở bốn hành khác (kim, mộc, thủy, hỏa) mà vượng lên, cho nên hiện ra âm thanh cũng thế. Đó là nhận xét của Bùi Dương Lịch cách đây khoảng 200 năm về tiếng nói của người Nghệ An. Qua bao thăng trầm của xã hội, với những giao lưu và tiếp xúc, giờ đây có khác, nhưng tiếng nói của người Hậu Thành vẫn như toàn người Nghệ An vẫn có những nét khác biệt sau đây, so với phương ngữ Bắc.
a. Về mặt thanh điệu: không phân biệt 6 thanh mà khi nói chỉ có 5 thanh: thanh không, thanh sắc, thanh huyền, thanh hỏi, thanh nặng. Thanh ngã và thanh nặng nhập làm một, khi nói dùng thanh nặng. Ví dụ: “mõ” và “mọ” đều đọc và nói là “mọ”.
b. Về phụ âm: tiếng Nghệ gần cách viết của chính tả, nghĩa là các âm uốn lưỡi ở miền Bắc biến mất, như “chồng” và “trồng” đều nói là “chồng”, “xa” và “sa” đều nói là “xa”, trong khi các âm uốn lưỡi, chính tả ghi tr, s, gi thì người Hậu Thành và toàn xứ Nghệ còn giữ được hai là “tr” và “s”. Riêng “gi” và “d” thì đã nhập thành “d”.
c. Về cách phát âm: vẫn còn giữ cách phát âm cổ, tức là vẫn còn lưu giữ tiếng Việt cổ, như”
- Lá trầu/lá trù, cô dâu/cô du, con trâu/con tru…
- Nữa nay/bữa ni, con chấy/con chí, mày/mi…
- Nứa/ná, cây đa/cây da, ngụ cư/ở độ…
- Lúa/ló, ruột/rọt, muối/mói…
d. Về công cụ ngữ pháp:
- Các đại từ chỉ trỏ và nghi vận: ni, nớ, rứa, mô, tê, tề, răng
- Các đại từ xưng hô: bây, bầy, choa, tui, mự, mụ, o, ả…
e. Nhiều từ khác: nhau/chắc, dù cho/ghẹo, chẳng/nỏ, xoan đâu/thầu đâu, cây luồng/cây mét, cà chua/cà kiu, gieo mạ/bắc mạ, thấy/chộ, bàn tán/kháo, hôn/hun, nhọ nồi/lọ nồi, cái váy/cái mấn, giã/đâm, gặp/xáp, ném/xán, v.v.

(Nguồn: Dư địa chí xã Hậu Thành)

[Anh Sáng]

Tiếng của Hậu thành không khác tiếng của Phúc Thành là mấy phải ko hả anh

[VieTuan]

Nguyên văn bởi sanganh27

Tiếng của Hậu thành không khác tiếng của Phúc Thành là mấy phải ko hả anh

Về cơ bản, theo quan sát của mình, tiếng Hậu Thành và Phúc Thành (đương nhiên cả Hùng Thành nữa) là như nhau. Ngày xưa hai xã từng là một xã. Tuy nhiên, Lăng Thành, kề cận với Hậu Thành, thì lại có tiếng nói với rất nhiều khác biệt về giọng điệu.

[MrChu]

Hoa thành nhà em cụng rứa, cụng giống Hậu Thành, còn như anh nói là Lăng Thành có giọng điệu hơi khác, đồng ý luôn. về tiếng nói thì hình như Phú Thành là có nét đặng trưng nhứt thì phảy,

[VieTuan]

Giáo dục gia đình

“Dạy con từ thuở còn thơ”, việc giáo dục con cái trong các gia đình ở Hậu Thành nói riêng, Yên Thành nói chung, cũng giống như ở toàn xứ Nghệ. Qua lời nói, qua hát ru, qua các việc làm cụ thể, bằng trí thức dân gian, bằng các bài gia huấn như “Phụ tử tình thâm”, “Thập âm phụ mẫu”, “Chữ rằng địa nghĩa thiên kinh”, … bằng các kinh nghiệm đã từng trải, tích lũy ở đời, bằng những gương đạo lý trong sách vở, … các bậc ông bà, bố mẹ ở Yên Thành thường bày dạy cho con cái từ thuở ấu thơ từng lời nói, từng nét đi cách đứng, từng cách ứng xử, để làm sao cho con cái sống có lễ phép, không bất kính bất hiếu với ông bà cha ***** không "bất mục bất đễ" với anh chị em trong gia đình, không lấc cấc với người ngoài, sống theo đạo lý làm người, nghĩa là có lòng nhân ái, biết kính trên nhường dưới, không làm những việc gian phi, bạc ác, hư hốt, hỗn láo, giữ lấy chữ phúc, chữ đức cho gia đình.

Con cái lớn lên một chút, ngoài bày dạy những việc về đạo lý, phải bày dạy những công việc lao động từ lao động giản đơn trong gia đình như quét nhà, rửa bát, giặt giũ quần áo, ăn ở cho sạch sẽ, đến những công việc đồng áng như cày bừa, cấy gặt, chăn nuôi, bắt cá, đi lấy củi…, tùy sức, tùy việc, để sau này con cái đến tuổi trưởng thành, biết làm ăn, biết lo liệu không những công việc trong gia đình mà còn của làng nước.

Nhiều nhà cho con cái đi học, bao giờ cũng tạo điều kiện cho con ăn học, khuyên con thức khuya dậy sớm ra sức học hành, nếu con đỗ đạt, thành đạt, “làm nên” rỡ ràng mặt mày mẹ cha, vẻ vang cho xóm làng thì càng tốt; nếu không thì cũng biết chữ nghĩa, để xử lý các việc trong gia đình như cúng giỗ, viết văn khế, viết gia phả…, nhất là biết rõ đạo lý làm người, để rồi lớn lên, lập gia đình, lại bày dạy lại cho con cháu để tạo cho gia đình mình không chỉ là một gia đình văn hóa mà còn có gia phong.

Tóm lại, trong giáo dục gia đình, dù nông hay sâu gia đình nào ở Yên Thành cũng chú ý bốn chữ trong truyền thống đạo lý của dân tộc là "hiếu, hòa, nhẫn và tình" ngoài chí thú học hành và cần cù lao động. Hiếu là thương yêu cha ***** kính trọng ông bà, thờ phụng tổ tiên. Hòa là vợ chồng, anh em ăn ở với nhau hòa thuận. Để bảo đảm chắc chắn được điều đó phải có chữ nhẫn, nhẫn là nhường nhịn lẫn nhau. Có nhẫn thì mới đè nén được những tính toán cá nhân, những suy bì nạnh kẹ, ghen ăn tức ở, mới ra sức lao động và học tập để xây dựng gia đình phát triển, hưng thịnh. Còn tình, không chỉ là tình cảm yêu thương đối với các thành viên trong gia đình mà còn phải tận tình giúp đỡ lẫn nhau, tương trợ lẫn nhau, mỗi khi ai đó trong gia đình gặp hoạn nạn hay chuyện không may. Cái tình này nó cố kết lâu dài, gắn bó các thành viên; cái tình này cũng là nơi ủ ấp, nương tựa, nâng đỡ, tôn vinh và níu vớt các thành viên trong gia đình ở nhiều trường hợp.

Người Yên Thành hiếu thảo đối với ông bà cha ***** hòa thuận với anh em, nên ngày xưa nhiều gia đình bốn đời chung sống dưới một mái nhà vẫn êm ấm. Gia đình như vậy mà ông bà, cha mẹ song toàn được coi là “Hồng Phúc” thường khắc 4 chữ “tứ đại đồng đường” treo nơi trang nghiêm nhất trong nhà. Gia đình nào đó, cha mất, anh cả “quyền huynh thế phụ” đã lo lắng, dạy bảo, nuối nấng các em chu đáo, từ việc học hành cho đến việc dựng vợ gả chồng.

Không chỉ việc lớn mà các việc nhỏ người Yên Thành cũng chu đáo như đi ra đường người trẻ thấy người gia mang vác nặng là giúp đỡ ngay, thấy nhành gai nằm giữa đường liền cúi xuống nhặt quăng vào bụi, thấy ai khó khăn liền giúp đỡ.

(Nguồn: tổng hợp)

[thu_nguyenviet]

Cũng là dân Nghệ, nhưng tiếng nói thì Hậu Thành lại càng đặc biệt. Những từ như ri thì chẳng thấy ở mô có:
+ Gậy gộc --> ghị gục
+ Dầu hỏa --> dù hỏa
+ Đi trên bờ dẫm cái gộc -> đi trên bờ dậm cấy gục
+ Đi xuống ruộng dẫm cái gai --> đi xuống rọng dậm cấy ghi
+ Tờ giấy --> tờ gí
+ Có thế chứ --> có rứa mi chi
+ Vân --> vưn
+ Xuân --> xuyn
...

Nói chung là tiếng Hậu Thành còn là nặng của tiếng Nghệ

[VieTuan]

Nguyên văn bởi thu_nguyenviet

Cũng là dân Nghệ* nhưng tiếng nói thì Hậu Thành lại càng đặc biệt. Những từ như ri thì chẳng thấy ở mô có:
+ Gậy gộc --> ghị gục
+ Dầu hỏa --> dù hỏa
+ Đi trên bờ dẫm cái gộc -> đi trên bờ dậm cấy gục
+ Đi xuống ruộng dẫm cái gai --> đi xuống rọng dậm cấy ghi
+ Tờ giấy --> tờ gí
+ Có thế chứ --> có rứa mi chi
+ Vân --> vưn
+ Xuân --> xuyn
...

Nói chung là tiếng Hậu Thành còn là nặng của tiếng Nghệ

Cảm ơn bác Thu đã có nhận xét rất chính xác về tiếng quê ta.
Tuy nhiên* theo em* câu "đi xuống rọng dậm cấy ghi" phải là "đi xuống rọng dậm phẩy ghi" thì mới đúng là đặc Hậu Thành.

[HungThanhOnline]

Nguyên văn bởi thu_nguyenviet

Cũng là dân Nghệ, nhưng tiếng nói thì Hậu Thành lại càng đặc biệt. Những từ như ri thì chẳng thấy ở mô có:
+ Gậy gộc --> ghị gục
+ Dầu hỏa --> dù hỏa
+ Đi trên bờ dẫm cái gộc -> đi trên bờ dậm cấy gục
+ Đi xuống ruộng dẫm cái gai --> đi xuống rọng dậm cấy ghi
+ Tờ giấy --> tờ gí
+ Có thế chứ --> có rứa mi chi
+ Vân --> vưn
+ Xuân --> xuyn
...

Nói chung là tiếng Hậu Thành còn là nặng của tiếng Nghệ

Cả tiếng của Hùng Thành nữa chứ. hè

[nguyentrunght]

Nguyên văn bởi thu_nguyenviet

Cũng là dân Nghệ, nhưng tiếng nói thì Hậu Thành lại càng đặc biệt. Những từ như ri thì chẳng thấy ở mô có:
+ Gậy gộc --> ghị gục
+ Dầu hỏa --> dù hỏa
+ Đi trên bờ dẫm cái gộc -> đi trên bờ dậm cấy gục
+ Đi xuống ruộng dẫm cái gai --> đi xuống rọng dậm cấy ghi
+ Tờ giấy --> tờ gí
+ Có thế chứ --> có rứa mi chi
+ Vân --> vưn
+ Xuân --> xuyn
...

Nói chung là tiếng Hậu Thành còn là nặng của tiếng Nghệ

Ngồi mà list ra thì có cả đống bà con hề?hi dưn choa nói rứa đó,nói chung là thấy HT và YT có khá nhiều nét chung về cách dùng "từ điển địa phương"(Thổ Ngữ) và cả giọng điệu nữa,có 1 số xã có âm điệu cũng như thổ ngữ mà theo kn của tui là hơi khác như Lăng,Phú,Nhân....đó là 1 số xã mà "nghe giọng biết người"
Ngoài ra 1 số xã như còn có 1 số từ rất địa phương (có khi phạm vi sử dụng là...làng) đơn cử như Lăng Thành chẳng hạn..."em gính cho mệ gính râu em nhé"

[thu_nguyenviet]

Mọi người thử bình luận xem cây Ụng oạng là cây gì? hỏi mấy người khác xã không biết loại cây này. (ụng oạng ăn troạng lộ khu), hehe

[trung.khai]

Nguyên văn bởi thu_nguyenviet

Mọi người thử bình luận xem cây Ụng oạng là cây gì? hỏi mấy người khác xã không biết loại cây này. (ụng oạng ăn troạng lộ khu), hehe

ụng oạng mà cả nhà không biết! đúng là tên đặc biệt của Hậu Thành rồi.

Thực ra đó là cây giới, mủ hay dùng để dán diều, còn quả thì gọi là quả Ụng oạng (màu vàng) ăn rất ngon. Đặc trưng quả cây này thu hút rất nhiều con não não (hoặc còn gọi là con long não). Chà, toàn là từ địa phương!

[HungThanhOnline]

Nguyên văn bởi trung.khai

ụng oạng mà cả nhà không biết! đúng là tên đặc biệt của Hậu Thành rồi.

Thực ra đó là cây giới, mủ hay dùng để dán diều, còn quả thì gọi là quả Ụng oạng (màu vàng) ăn rất ngon. Đặc trưng quả cây này thu hút rất nhiều con não não (hoặc còn gọi là con long não). Chà, toàn là từ địa phương!

Nói rứa thì nới khác mới biết đc.hè

[snow_na]

Thay mặt anh em Phúc Thành,tui chúc các pác Hùng-Hậu Thành sang năm mới:
Luôn dồi dào sức khỏe-vui vẻ và hạnh phúc bên những người thân trong gia đình và thành công trong xã hội........Cùng nắm tay hát lên bài "Happy New Year" để cho chào đón năm mới cái coi... Tui bắt nhịp hêy...."No more champnage.....1....2......3....."

[HungThanhOnline]

Ừhm. Cảm ơn Snow_na nhé! Tiện đây Tui cũng chúc Bà con, cô bác, anh chị Em Hùng Thành, Hậu Thành nói riêng và Yên Thành nói chung sang năm mới dồi dào sức khoẻ, làm ăn phát đạt, vạn sự như ý.....!

[xomdongtayho]

lau ko ve ru hau thanh an gai. du mk biet ramh hay.truoc trom gai an suot